Prokurator podważa przepisy ws. sołtysów

Przepis o konieczności odczekania 15 minut, by zorganizować zebranie wiejskie w drugim terminie, wybieranie sołtysa przez zebranie wiejskie czy nieprecyzyjne określenie jego zadań – m.in. te przepisy znajdujące się w statutach sołectw gminy Ostrowite w ocenie prokuratora nie mają podstaw prawnych i powinny zostać wykreślone. Radni twierdzą inaczej.

Na początku kwietnia Ewa Woźniak, Prokurator Rejonowy w Słupcy za pośrednictwem Rady Gminy Ostrowite skierowała skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, w której domaga się wykreślenia ze statutu sołectw kilku przepisów. W jej ocenie nie mają one podstaw prawnych, albo regulują to, co już wynika z ustawy o samorządzie gminnym. W obu więc przypadkach nie powinny znaleźć się w statutach sołectw.

Prokurator kwestionuje m.in. przepis, który mówi, że aby zebranie wiejskie było ważne, musi w nim uczestniczyć 1/5 mieszkańców sołectwa. Jednocześnie statuty sołectw pozwalają, by po odczekaniu 15 minut zebranie odbyło się w drugim terminie, wtedy już niezależnie od liczby obecnych. – To jest przecież nielogiczne, że w pierwszym terminie określa się kworum, a w drugim terminie zebranie może się odbyć bez względu na liczbę osób. Zapis ten nie ma żadnej podstawy prawnej, bo przepisy nigdzie nie określają, że do stwierdzenia ważności zebrania potrzebne jest jakiekolwiek kworum – wyjaśnia Ewa Woźniak i odsyła do przepisów ustawy o samorządzie gminnym, w których zapisano jedynie, że wybór sołtysa i członków rady sołeckiej następuje w głosowaniu tajnym i bezpośrednim. Nie ma tam ani słowa o minimalnej liczbie głosujących.

Inne zastrzeżenie dotyczy zapisu, że sołtysa powołuje i odwołuje zebranie wiejskie. Prokurator wskazuje, że zgodnie z ustawą prawo wyboru sołtysa i rady sołeckiej mają mieszkańcy danego sołectwa. – Oczywiście, zebranie wiejskie tworzy nikt inni, niż właśnie mieszkańcy. W statutach sołectw nie może być jednak zapisu, że sołtysa wybiera zebranie wiejskie – uważa prokurator.

Zwraca też uwagę na nieprecyzyjne określenie zadań sołtysów. W statucie wymieniono je, ale dodano zapis „w szczególności”, co pozwala na obciążenie sołtysów także innymi obowiązkami, które wprost ze statutu nie wynikają. Zdaniem prokurator, zwrot „w szczególności” nie miał prawa pojawić się w statutach, bo dokument tem musi dokładnie wymieniać wszystkie zadania sołtysa, bez możliwości dodania innych, niewymienionych w statucie. Tak samo, w statutach nie powinno być zapisu o tym, że sołtys, który nie jest radnym, może uczestniczyć w sesjach. Prawo takie wynika bowiem wprost z ustawy. Ponadto, zdaniem Ewy Woźniak, radni bezprawnie uchwalili w statucie, że mandat sołtysa wygasa w momencie, kiedy traci on prawo wybieralności. – Dokonując takiego zapisu rada gminy przekroczyła swoje kompetencje, bo żaden przepis nie pozwala radzie na uchwalenie takiego prawa – ocenia prokurator.

Zarówno wójt, jak i radni z twierdzeniami prokuratora się nie zgadzają. Na ostatniej sesji jednogłośnie uchwalili, by wnioskować do sądu administracyjnego o oddalenie skarg w całości. – Przede wszystkim należy wskazać, iż zaskarżona uchwała była podjęta w 2006 r. i w okresie od podjęcia zaskarżonej uchwały pojawiło się szereg rozbieżnych orzeczeń i interpretacji – czytamy w uzasadnieniu. Zawarto tam również liczne orzeczenia sądów administracyjnych, które – według przedstawicieli gminy – potwierdzają zasadność zapisów znajdujących się w obowiązujących od kilkunastu lat statutach poszczególnych sołectw. Kto ma rację? Prokurator czy władze gminy? To rozstrzygnie Wojewódzki Sąd Administracyjny. O wyroku poinformujemy na łamach Kuriera.

Co istotne, nawet jeśli sąd uzna argumenty prokuratora, nie oznacza to, że sołtysi stracą stanowiska. Prawidłowości ich wyboru prokurator bowiem nie kwestionuje.